Ankara Mesajları
Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer
“Şiir, roman ve denemeleriyle Ulusumuzun sevgisini kazanan Attila İlhan, yazınımızın usta isimleri arasında her zaman saygıyla anılacak, geride bıraktığı yapıtlarıyla yaşayacaktır. Yapıtları beğeniyle okunan Attila İlhan, kendisinden sonraki kuşaklar için de yolgösterici olmayı sürdürecektir. Attila İlhan’a Tanrı’dan rahmet, ailesine, yazın ve basın dünyasına başsağlığı dilerim.”
TBMM Başkanı Bülent Arınç
“Türk edebiyatının en önemli isimlerinden biri olan Attila İlhan'ın hayatını kaybetmesini üzüntüyle öğrenmiş bulunmaktayım. Kalemini, edebiyatın her alanında ustalıkla kullanan Attila İlhan, geride bıraktığı eserleriyle yaşamaya devam edecektir. Yaklaşık 60 yıl boyunca sanat ve edebiyat dünyasından hiç kopmayan İlhan, Türkiye dışında da hak ettiği şöhrete ulaşmış bir isimdir. Bu büyük acı dolayısıyla, başta İlhan'ın yakınları olmak üzere sanat ve edebiyat dünyamıza başsağlığı dileklerimi iletiyorum.”
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan
“Edebiyat dünyamızın önemli isimlerinden Attila İlhan'ın vefatından büyük üzüntü duydum. Kaleme aldığı şiir, roman ve denemeleriyle büyük bir okuyucu kitlesine sahip olan Attila İlhan, bıraktığı eserleriyle sevenlerinin kalbinde yaşamaya devam edecektir. Değerli şair ve yazar Attila İlhan'a Allah'tan rahmet, edebiyat ve basın camiamıza başsağlığı dilerim.”
Kültür ve Turizm Bakanı Atilla Koç
“Şair, romancı ve gazeteci kimliğinin yanı sıra, deneme, eleştiri ve senaryo yazarı olarak ortaya koyduğu başarılı eserleriyle Cumhuriyet sonrası Türk edebiyatında kendine özgü bir yer edinen ve yazılarıyla topluma ayna tutan Attila İlhan, ülkemizin yetiştirdiği ender aydınlardan biriydi. Gerçek bir edebiyat ve kültür adamı olan Attila İlhan’ın, şiirleri ve romanlarıyla yaşamaya devam edeceğini ve Türk halkının gönlündeki müstesna yeri koruyarak, daima saygıyla anılacaktır. Bu düşüncelerle, edebiyat, sanat ve basın dünyamızın saygın ismi merhum Attila İlhan’a Allah’tan rahmet, sevenlerine ve edebiyat camiasına başsağlığı diliyorum”
CHP Genel Başkanı Deniz Baykal
“80 yaşında yaşamını yitiren Attila İlhan yaklaşık 60 yıldır edebiyat, fikir, yorum dünyamızın, radyolarımızın, televizyonlarımızın, gazetelerimizin önde gelen seçkin ve saygın isimlerinden biriydi. Attila İlhan’ın yaşamının mücadeleler, dersler, özveriler ve kararlılıklarla doludur. İlhan’ın kaybı yazın, kültür, sanat, düşün ve medya dünyası için çok büyük bir eksiklik, büyük bir boşluktur. Kaybından her zaman büyük üzüntü duyacağımız Attila İlhan'a rahmet, kıymetli ailesine, edebiyat, fikir ve yayın dünyasına sabır ile başsağlığı diliyorum.”
9'uncu Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel
“Ayrılık düştü araya
Hicrana düştük bugün
Evet
Elde var hüzün.
Seçkin şair ve yazar, değerli yazar aziz dostum Attila İlhan'ı kaybetmenin derin üzüntüsü içindeyim. Ruhu şad olsun. O'nu hep sevgiyle anacağız.”
ANAVATAN Partisi Genel Başkanı Erkan Mumcu
“Attila İlhan, şiirleri ve romanlarıyla, Türk edebiyat dünyasına yön vermiş, örnek olmuş, dar kalıplar içerisinde değerlendirilmesi ve yorumlanması mümkün olmayan büyük bir düşün adamıdır. Yazılarıyla topluma ve çağımıza bir anlamda ayna tutmuş olan Attila İlhan, çağdaş Türk edebiyatının gelişimine de büyük katkılar sağlamıştır. Büyük ustaya Yüce Allah'tan rahmet diler, Türk milletinin, kederli ailesinin ve yakınlarının derin acısını paylaşırım.”
DSP Genel Başkanı Zeki Sezer
“Türkiye'nin yetiştirdiği kitlelere mal olmuş büyük bir şairi, bir büyük düşün adamını, Atatürkçülüğün yılmaz bir savunucusunu ve bir aydınlanma savaşçısını yitirdik. O, sanatı, görüşleri ve son günlere kadar eksilmeyen enerjisiyle Türk ulusuna ve insanlığa ışık saçan hizmetler vermiştir. Onun aramızdan ayrılışı hiç kuşkusuz halkımız ve insanlık için büyük kayıptır ve hepimizin yüreğinde doldurulamayacak büyük bir boşluk yaratacaktır. Attila İlhan'a Allah'tan rahmet; yakınlarına, yazın ve düşün dünyamıza ve tüm halkımıza başsağlığı ve sabır diliyorum.”
DYP Genel Başkanı Mehmet Ağar
“Günümüzün çok değerli düşünürü, tarihi doğru süzerek ulusçuluğuna yansıtan değerli yazar ve şair Sayın Attila İlhan'ın vefatı hepimizi derinden üzmüştür. Atatürk düşüncelerini özümseyerek aydın kimliği ve fikriyatıyla Türk halkına ışık olan Attila İlhan, yazdığı birçok kitap ve şiirle tarihimizdeki mümtaz yerini almıştır. Türk edebiyatına kazandırdığı sayısız eserleri Sayın Attila İlhan'ı gelecek nesillere taşıyacak ve içimizde yaşayacak.”
BBP Genel Başkanı Muhsin Yazıcıoğlu
“Türk milleti idealist ve büyük bir insanını kaybetmiştir. Ancak eserleriyle ve milletimize yaptığı büyük hizmetlerle, gelecek nesiller onu fikirleriyle yaşatacaktır. Büyük bir şair, yazar ve düşünür olan milli bilinç ve direnci ile milletimize, milli heyecan veren saygıdeğer Attila İlhan'a Allah'tan rahmet, ailesine, dostlarına ve aziz Türk milletine başsağlığı diliyorum.”
HÜRPARTİ Genel Başkanı Yaşar Okuyan
“Attila İlhan Türk edebiyatında şair, yazar, senarist olarak çok önemli ve çok değerli bir sanatçı olmakla birlikte Türk fikir ve düşünce hayatına yapmış olduğu katkılar onu ayrıcalıklı ve toplumda haklı olarak farklı bir konuma getirmiştir. Attila İlhan, özellikle Türkiye'nin birlik ve beraberliğine, üniter yapısına, cumhuriyete, cumhuriyetin kazanımlarına ve Atatürk'e karşı içten ve dıştan yöneltilmiş olan saldırılara bir Kuvayı Milliyeci olarak hep direnmiş, karşı koymuş ve Türk halkına gerçekleri haykırmıştır. Böylesine Türkiyemiz adına ciddi endişeler taşıdığımız bu süreçte onu kaybetmiş olmamız üzüntümüzü daha da artırmaktadır. Attila İlhan ulusalcı anlayışı ve fikirleriyle yaşamaya devam edecektir.”
Kültür ve Sanat Dünyası
Alfabetik Sırayla...
Adalet Ağaoğlu
“Attilâ İlhan, büyük şairlerimizdendir. Düşünce üreten, kendine mahsus bir yazarımız. Gerçekten de kendine çok özgü; hem seçtiği temalar (izlekler), hem de kurgulama biçimleri bakımından 'entresan' bile diyebilirim. Çünkü onun kişiliği de çok ilgi çekicidir. Ölümü çok büyük sürpriz oldu. Çok üzgünüm.”
Ahmet Oktay
“Attila İlhan Türk edebiyatının hem bir şair, hem bir düşünür olarak en önemli adlarından biriydi. Garip diye adlandırılan ve en yetkin temsilcilerini Orhan Veli, Oktay Rıfat ve Melih Cevdet Anday’da bulan şiire karşı çıkmış, o şiiri dönüştürmüş ve bir anlamda ikinci yeni hareketinin istemeden de olsa bir tür öncülüğünü yapmıştır. Bu yönüyle 1950 kuşağını ve o dönem içinde yetişmiş olan şairleri büyük ölçüde etkilemiştir. Düşünce adamı olarak ise antikapitalist, antiemperyalist ve Atatürkçü kimliğini sonuna kadar korumuştur. Bu bakımdan 1980’den sonra Türkiye’nin kapitalizme eklemlenme sürecine ve küreselleşme söylemine karşı çıkan milliyetçi duyarlığın en tipik kişiliklerinden biri olmuştur.”
Ataol Behramoğlu
“Büyük şairler vardır bir de mucize şairler. Türk şiirinin mucize şairlerinden biriydi. Üç beş şairinden biriydi. Biçimde Türk şiirinin bütün geleneklerini çok iyi kavramış özümsemiş bir şairdi. Batı şiirinin en modern yaratılarından haberdar. Bunların son derece yerli bir senteziin yapmış olan bir şair. Biçimin büyük bir ustası aynı zamanda duygu inceliklerinin olağanüstü bir şairi imge yapmada ikinci yeni şiirine yakıştırılan bu işin asıl ustası Attila İlhan'dır.”
Atilla Birkiye
“Edebiyatımızdan bir yıldız daha kaydı: adı Attilâ İlhan'dı ve kuşkusuz ki en 'başka' olanıydı. Kimilerinin dudak büktüğü 'romantizm'i, benim gökyüzüne baktığımda parlayan 'yıldızım'dı. Şiiriyle ilk karşılaştığım, tiril tiril gençliğimden beri hep öyle kaldı. Yabancılaşma, umutsuzluk, ölüm, melankoli, romantizm, yalnızlık, aşk gibi temalar şiirinin odak noktalarıydı. Tabii ki dramatik bir atmosfer, bireysel çatışma ve gerilim...
Evet, bir yıldız kaydı ve 'elde var hüzün'!”
Bedri Baykam
“Sayın Attila İlhan'ın kaybı, 20. yüzyıl tarihimizin içinde siyaset ve edebiyatta çok büyük bir boşluk açtı. Büyük bir yara aldı Türk entelektüel hayatı. Özellikle aydınlanma devrimini anlamak, hazmetmek, gelecek kuşaklara taşımak ve sürekli olarak yeni yorumlarla onun ışığını gençlerle buluşturmak, Attila İlhan'ın kendisine biçtiği bir misyondu. Tarihe ışık tutan analizlerle, arşiv araştırmalarıyla, eski bilgilere bugünün penceresinden ve bugünün jeopolitik-stratejik gerçekleri doğrultusunda yeni yorumlar getiren bakış açısıyla siyasi hayatımıza çok önemli renkler kazandıran katkılarda bulundu.”
Buket Uzuner
“Attila İlhan' ın edebi çıraklığına başladığımda çok gençtim. 17 yaşlarındaydım ve böylesi etkilenmeye açık bir yaş oldukça tehlikeliydi ama büyük bir şansı da beraberinde getirdi. Benim gibi yazar olmak isteyen onlarca genç onun bürosunu hergün 'tavaf' ederdi. Attila İlhan hiçbirimizi kendi edebi gücüyle etkilemeye çalışmazdı. Bunu ancak yıllar sonra farkedebiliyor insan. O hepimize kendi edebi gücümüzü bulmamız için destek verirdi. Bunu yaparken de daima zarif ve mesafeli olmuştur. O dönem yazdıklarımda fazlaca Attila İlhan kokusu vardı elbette ama her yazar önce kendisini etkileyen büyük yazarlarla özdeşleşir , fakat sonunda kendi sesini bulmak zorundadır. Zaten kendi üslubunu yaratabilenler yazar olur. Attila İlhan gibi kişiliği de büyük bir şair-yazarın elinde çıraklık etmek bir şanstı. O gruptaki bütün 'çocukları' da edebiyatın değişik dallarında önemli yerlere gelmişlerdir bugün.”
Çetin Altan
“Attilâ İlhan'ın yalnızlıklardan ibrişimlenip, yürekleri sarmalayarak uzaylara uzanmış şiirleri... Ve o derinliklerdeki yalnızlığın, dış görünüşlerle kendince hedeflendirdiği politika odaklarına özel füzeler halinde yansıması... Doğrusu çalışkandan da çalışkan, doğurgandan da doğurgan bir sanatçıydı Attilâ...”
Doğan Hızlan
“İyi bir şair, enteresan bir romancı, sivri dilli bir polemikçi... Attilâ İlhan'ı çoğunluk şiirlerinden tanıyor, ama onun siyasete ve toplumsal sorunlara bakışını öğrenmek için önce romanlarını okumak gerekiyor. Tabuları yıkan bir sanatçı tavrını da övmek gerekiyor.”
Enver Ercan
“Türk şiiri, kitlelere mal olmuş son büyük şairini yitirdi. Şiir ve edebiyat üzerine söyledikleri, yazdıkları kadar, Türkiye ve aydınlar üzerine kaleme aldıklarıyla da hep ilgi çekti, gündem yarattı, tartışmalara konu oldu. Edebiyat dünyasına adım attığı yıllardan bugüne kadar, özellikle şiirde belirleyici rol oynadı. Ondan etkilenmeyen kuşak, şair yok denebilir rahatlıkla. Attila İlhan, efsanesini yaşarken yaratmış bir şair.”
Fazıl Hüsnü Dağlarca
“Attilâ İlhan'ı yıllar önce yurtdışında tanımıştım. Görmekle, öğrenmekle sevinen biriydi. Çok geliştirdi kendini. Yazın dünyamızda, düşünce dünyamızda çalışmları sürüp gitmiştir. Ölümü yazınımız için, toplumsal görüşlerimiz için bir yitiktir.”
Feyza Hepçilingirler
“Çok acı bir kayıp. Hem bir İzmirli olarak hem edebiyatçı olarak, şiiri, romanı ondan öğrenmiş kişilerden biri olarak üzüntüm son derece büyük.”
Füsun Akatlı
“Özellikle şiiriyle Türk edebiyatını sevenleri her kuşakta etkilemiş bir şairdi. Düşünceleri ve kişiliğiyle son derece kendine özgü birisiydi. Yerinin doldurulamayacağını düşünüyorum.”
Haydar Ergülen
“Türkiye’nin büyük şairlerinden biriydi. Kendine özgü, taklit edilemez şiirler yazdı. Türkiye’ye şiiri sevdiren birkaç şairden biriydi bence. Şiiriyle genç kaldı hep, yaşlanmadı. Öncü ve özgün bir düşünce adamıydı aynı zamanda. Şiiri ve düşüncesiyle yalnız bir adamdı, daha doğrusu yalnızlığı seçmiş bir adamdı.”
Hilmi Yavuz
“Attilâ İlhan ilk gençlik yıllarımızın hem şair hem de entelektüel olarak tek idolü idi. Şiirle, Marksizmle ile ilgilenen bir üniversite öğrencisi olarak yolumun Baylan Pastanesi'ne düşmesi, onun orada olmasından dolayıdır. Daha sonraları Attilâ İlhan'la yollarımızın ayrılmasında onun karşımıza tartışmaya kapalı ve bütün soruları çözmüş bir kimlikle çıkmış olmasıdır. Yetiştirdiklerinin onu sorgulamasına izin vermeyen bir kimlik! Attilâ İlhan aykırı bir insandı, şiirlerinin genç kuşakları etkilediğini ve etkilemeye devam edeceğini düşünüyorum.”
Hulki Aktunç
“Yeni öğrendim. Üzgün ve tatsızım. Gerçekten konuşamıyorum.”
İlhan Berk
“Her alanda hep bir fenomendi. Hiç kuşkum yok bu hep sürecektir. Özellikle Türk şiirinde derin bir etkisi çizgisi vardı. Bir şair olarak Türk edebiyatında yerini koruyacaktır. Bu da bir şair için önemlidir.”
Küçük İskender
“Attilâ İlhan'ın ölümünden ötürü ben de çok üzgünüm. Her şeyden önce çeşitli dönemlerimde kendime hoca olarak kabul ettiğim beş şairden biriydi. Kendi başıma gidip tanışamadım. Tanışamadan ayrıldık. Kaybı bence Türk şiirinin değil dünya şiirinin büyük kayıplarından biridir.”
Mehmet Güleryüz
“Bizim gençliğimizin idollerindendi. Onunla ilk kez şiiri üzerine yaptığı bir konuşmada tanışmıştık. Peşine takılıp Kazancı Yokuşu'ndan Taksim'e kadar birlikte yürümüştük. Önemli bir şair olmasının yanı sıra düşünen, geçmişi ve bugünü sorguluyan, derinine inen bir kişilikti. Tavrını, doğrularını muhafaza eden gerçek bir aydındı.”
Mehmet H. Doğan
“Üzüldüm, çok garip bir şekilde onun Edip Cansever ve Turgut Uyar'ın ölümünde takındığı tavrı takınmayacağız ve takınmamakla iyi edeceğiz. Attilâ, Türk şiirinde önemli bir yere sahiptir. Şairler, öldükten sonra da hatırlanacaktır.”
Mehmet H. Doğan
“Üzüntü içindeyim. İyi bir şairi kaybettik. İlk gençliğimin şairlerindendi. Gerçi daha sonra aynı kaliteyi tutturamadı bence; ama “Duvar” kitabıyla genç yaşta şiirseverlerin beğenisini kazanmıştı.”
Nevzat Çelik
“İdeolojik görüşlerine katılın ya da katılmayın şiirlerini sevin ya da sevmeyin 1950 ile 1970 yılları arasında çıkardığı kitaplarıyla Türkçe şiiri derinden etkileyen bir şairdi. Türkçe şiirin en özgün ustalarındandır. Şiir okurunu Nâzım gibi Ahmet Arif gibi etkilemiştir.”
Oktay Akbal
“Dün gece çok hasta oldum, hastaneye kaldırıldım, sonra sabah Attilâ'nın öldüğünü öğrendim. Sanki içime doğmuş. Onu 1940'ların ikinci yarısında tanıdım. Toplumcu bir edebiyatı, sosyal realizmi savunuyordu. Ben bir çalışmamda, şiirlerinde sosyal realizm değil, romantizm olduğunu yazmıştım. Ancak kesin olan bir şey varki İlhan çok büyük bir şairdir, çok büyük bir edebiyatçıdır. Fikiradamı olaraksa fikirleri tartışılabilir. Çok eleştirdiğim fikirleri vardı. Ama edebiyat açısından bakarsak çağdaş edebiyattan birkaç kalıcı isimden biridir.”
Özdemir İnce
“Attilâ İlhan, Cumhuriyet yazar ve şair kuşağını 1950'lerin başından itibaren en çok etkileyen şair, sanat düşünürü ve edebiyatçıdır. Etikisi özellikle Mavi Hareketi'yle yaygınlaşmış ve 1930'lu 40'lı yıllarda doğmuş şairlerin büyük çoğunluğunu etkilemiştir. Attilâ İlhan uzun süre Avrupa edebiyatıyla Türk edebiyatı ve edebiyatçıları arasında bilinçli bir köprü görevini yerine getirmiştir. Bu köprülük görevi yaparken körü körüne bir taklidin ötesinde özgün bir sentez de yaratmıştır. Büyük bir romancı, şair, denemeci, polemik ustası ve hatta 'filozof'tur diyebiliriz.”
Selim İleri
“Attila İlhan, çağdaş Türk edebiyatının yeni ufuklara açılmasında büyük rol oynamış bir ustaydı. Zaman zaman kemikleşmiş değer yargılarını öylesine sarstı ki, ona, edebiyatımızda ‘bir fırtınaydı’ demek isterim. Herkesin sevebileceği şiirler yazmak kimilerince kolay sanılır, hatta küçümsenir. Attila İlhan hepimizin çok sevdiği, ezberden okuduğumuz çok güzel şiirler yazdı. Usta bir romancıydı; tartışan, bize yeni bakış açıları getiren, Türkçenin tadını çıkaran romanlar yazdı. Ayrıca Attila İlhan benim 40 yıldır dostum, ağabeyimdi. Birçok zamandan, birçok duyarlı ince anı... Bir ustayı yitirmiş olmanın ötesinde, gerçekten yakınım bir insanı yitirdiğimi hissediyorum. Kendisinin o kadar güzel söylediği gibi: Elde Var Hüzün...”
Semih Gümüş
“Attilâ İlhan, parlak bir genç şair olduğu yıllardan bugüne, hep tartışmalı düşünceleriyle bilindi. Bir zamanlar geniş bir okur çevresinin duygularını harekete geçiren şiirlerinden sonra gelen romanlarıyla da yakın tarihimize dönük kışkırtıcı düşünceler attı ortaya. Farklı olmaya çalıştı, farklı da oldu. Kimsenin yanında görünmedi, kimseye de gönül indirmedi. Kültür ve edebiyat dünyamızın ayrıksı bir kişiliğini yitirmiş olduk.”
Tarık Akan
“İnanılmaz üzüldüm. Türkiye bir düşün adamını kaybetti. Ama hiçbir zaman kaybolmayacak.”
Turgay Fişekçi
“Çağdaş şiirimizin en benzersiz kişiliklerindendi. Nazım Hikmet'le başlayan şiir serüveninde, toplum ile birey arasında çağdaş bireyi şiir dünyamıza kazandırdı. İlhan, imge gücü benzerine rastlanmayacak ölçüde büyülü bir şiir dünyası yarattı. Sonraki kuşakları büyük ölçüde etkileyen bir şair oldu. Şiirlerinin yanı sıra şiir alanındaki görüşlerini savunmadaki mücadeleciliği, savaşımcılığı ile de şiir tarihimizin baş aktörlerinden biriydi. Şiirleriyle çok geniş kitleleri etkiledi. Fakat gerçek şiirle bayağılık arasındaki sınırda her zaman şiiri galip geldi.”